اهمیت کالیبراسیون در صنایع

کالیبراسیون مقایسه‌ای است میان دو ابزار اندازه‌گیری و مستند ساخت این مقایسه. ابزاری که باید کالیبره شود در برابر یک استاندارد مرجع صحیح تر و قابل ردیابی مورد مقایسه قرار می‌گیرد که از آن به عنوان کالیبراتور یاد می‌شود. درباره میزان صحت مورد نیاز برای ابزار مرجع نظرات متعددی وجود دارد ولی بر این نکته که استاندارد مرجع باید از ابزار تحت کالیبره شدن صحت بیشتری داشته باشد توفق عمومی وجود دارد. مهم تر اینکه استاندارد مرجع باید قابلیت ردیابی معتبر به استانداردهای ملی داشته باشد. ضروری است که عدم قطعیت استاندارد مرجع و کل فرایند کالیبراسیون ارزیابی شود، در غیر اینصورت کل کالیبراسیون پرسش برانگیز خواهد بود.

دلایل اصلی کالیبراسیون – تمامی ابزارها در طول زمان دچار رانش می‌شوند.

واقعیت این است که تمامی ابزارها در طول زمان دچار رانش می‌شوند. معمولا ابزارهای مدرن کمتر از مدلهای قدیمی‌تر دچار رانش (drift) می‌شوند (منظور از رانش تغییر خطای ابزار در طول زمان و تحت شرایط کاری عادی است). سازندگان معتبر ابزار بهترین اجزا را انتخاب کرده و فرایند پیرسازی (aging) آنها را بخوبی به انجام می‌رسانند (پیرسازی به مفهوم عمیات حرارتی روی فلزات و آلیاژها برای ایجاد سریعتر تغییرات در خواس آنهاست). بطور معمول تلاش برای حذف رانش از نظر تجاری ناممکن است.

شرایط محیطی و استفاده از ابزار نیز می‌تواند بر رانش تاثیر بگذارد. دماهای بسیار بالا یا پایین، تغییر فصول و رطوبت می‌توانند بر ابزار تنش وارد سازند. ابزارهای پراستفاده در شرایط بحرانی بیشتر از سایر ابزارها دچار فرسایش می‌شوند. کالیبراسیون متوالی در بازه‌های مناسب می‌تواند میزان رانش را مشخص ساخته و امکان تنظیمات مناسب برای کاهش خطای ابزار را فراهم سازد. بنابراین رانش یکی از عوامل مهمی است که کالیراسیون دوره‌ای را ضروری می‌سازد.

مسئولیت زیست محیطی، انطباق با مقررات، استانداردها و نظامهای کیفی

دلایل دیگر برای کالیبراسیون دوره‌ای ابزارها عبارت است از مقررات، استانداردها و نظامهای کیفی شرکت که این امر را اجباری می‌سازند. حتی اگر یک شرکت دارای نظام کیفی نباشد اغلب مشتریانش دارای چنین نظامی هستند.

در سالهای اخیر، کارخانجات فرآوری کننده باید در تطابق با قوانین زیست محیطی میزان انتشار گازهای آلاینده خود را بطور مداوم پایش کنند. برای نیل به این منظور تجهیزات باید تحت کالیبراسیون منظم قرار داشته باشند. در بدترین حالت اگر این مقررات رعایت نشوند کارخانه ممکن است مجوز کاری خود را ز دست داده و طبق قوانین زیست محیطی بسته شود.

لیکن بیشتر شرکتها دارای یک نظام کیفی هستند که اغلب تایید صلاحیت شده است. متداول ترین استاندارد برای تایید صلاحیت یک نظام کیفی، خانواده ISO 9000 استانداردها است. گرچه استاندارد زیست محیطی ISO 14000 نیز بسیار متداول است.

دلایل ایمنی

دلایل ایمنی برای کالیبراسیون تجهیزات را می‌توان به دو دسته تفکیک کرد: ایمنی کارکنان/کارخانه و ایمنی مشتری/مصرف کننده.

کالیبراسیون سیستم‌های ایمنی در شرکتها تحت قوانین اکیدی قرار دارد و این قوانین تعیین کننده الزامات معینی هستند. در برخی صنایع مانند نفت و گاز و صنایع شیمیایی که خطر انفجار به علت استفاده از مواد فرار بالاست، ایمنی کارخانه و کارکنان از بالاترین اولویت برقرار است. در برخی صنایع مانند آب و نوشیدنی‌ها به علت توجه بالایی که به ایمنی مشتری می‌شود، کالیبراسیون تجهیزات اهمیتی بالا می‌یابد.

کیفیت محصول

در برخی وضعیت‌ها، کیفیت محصول نهایی تنها با اندازه‌گیری محصول نهایی امکان پذیر نیست. بلکه باید در حین فرایند ساخت اندازه‌گیری‌های متعددی صورت پذیرد. این اندازه‌گیری‌ها باید توسط تجهیزات کالیبره شده انجام شوند. کیفیت محصول نهایی را می توان با این اندازه‌گیری‌های حین فرایندی و درون تلرانسهای تعریف شد در حین فرایند برقرار نمود. برای مثال یک فرایند عملیات حرارتی ممکن است متضمن عملیات روی فلز در دماهای مختلف برای نیل به مشخصات معینی در محصول باشد و اندازه گیری این مشخصات تنها در محصول نهایی بسیار دشوار یا غیرممکن خواهد بود. بنابراین ثبت شواهد اندازه گیری در حین فرایند به صورت دقیق و کالیبره شده برای ارزیابی کیفیت محصول نهایی بسیار مهم خواهد بود.

منبع:

Calibration White Paper, www.beamex.com